TÜRKMENİSTAN

Türkmenistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği

Adres:      Koza Sokak No : 28   06700Gaziosmanpaşa / Ankara / TÜRKİYE
Telefon:  +90 312 441 71 22  - 23-24
Faks:      +90 312 441 71 25
E-mail:     tmankara@yahoo.com      

Türkmenistan Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosluğu

Adres:      Gazi Evrenos cadd. Baharistan Sokak No : 13   Yeşilköy – Bakırköy - İstanbul/ TÜRKİYE
Telefon:  +90 212 662 02 21 - 22
Faks:      +90 212 662 02 24
E-mail:     stambultmcons@gmail.com 

Türkmenistan Cumhuriyeti İzmir Fahri konsolosluğu(Bay Necdet GÖKTEPE)

Adres:      Cumhuriyet Bulvarı No : 77  Kat:3 Konak -  İzmir / TÜRKİYE
Telefon:   +90 232 425 90 10

Faks:       +90 232 425 90 19

Türkmenistan İzmir Fahri Konsolosluğu’nun Görevleri

Türkmenistan İzmir Fahri Konsolosluğu, resmi bir kurum olmasının yanı sıra diplomatik yetki sahibi değildir. Türkiyede Türkmenistanın menfaatlerini koruyan ve ilerleten, çeşitli resmi süreçleri idame ettiren yarı resmi bir kurumdur. Türkmenistan İzmir Fahri Konsolosluğu’nun görevleri bazı antlaşmalar ve nizamnamelerle tasarlanmıştır. Türkmenistan İzmir Fahri Konsolosluğu’nun en genel amacı ise, Türkiye devleti içerisindeki ticari menfaatlerini korumak, geliştirmek, pasaport yenileme işlemleri, tıbbi, kanuni, eğitim alanında yardım sağlama, ulaşım bulundukları ülkelerin otoriteleri ile iletişim kurma, yurt dışında ölüm, doğum, ayrılık ve dünyevi olaylarla ilgili olmaktır.

Türkmenistan İzmir Fahri Konsolosluğu Görev Alanı

İzmir, Aydın, Denizli, Çanakkale, Balıkesir, Kütahya, Muğla, Manisa, Uşak illerinde yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, Türkmenistan ile ilgili işlemlerini Türkmenistan İzmir Fahri Konsolosluğu’nda yapabilirler.

Türkmenistan İzmir Fahri Konsolosluğu Tatil Günleri

Türkmenistan Konsoloslukları ve Türkiye Temsilcilikleri, Türkmenistan resmi tatillerinin yanı sıra Türkiye resmi tatilleri olan günlerde de hizmet vermemektedir.

Yeni Yıl                                                                               1 Ocak
Şehitleri ve Ataları Anma Günü                                          12 Ocak
Bayrak Bayramı                                                                  19 Şubat
Kadınlar Günü                                                                    8 Mart
Nevruz Bayramı                                                                  21 Mart
Askerler Bayramı, Zafer Bayramı                                       9 Mayıs
Aşkabat Depreminde Ölenleri Anma Günü                        6 Ekim
Bağımsızlık Bayramı                                                          27-28 Ekim
Tarafsızlık Bayramı                                                           12 Aralık

    Türkmenistan vizesi hakkında önemli uyarılar

 BORDO (Normal) YEŞİL (Hususi) GRİ (Hizmet) ve SİYAH (Diplomatik) tüm T.C  pasaportlarına  vize uygulanmaktadır.!!

 Lütfen Pasaportunuzun 2. sayfasındaki hamilinin imzası bölümünün imzalı ve pasaport  temdit süresinin seyahatin bitiş tarihinden itibaren en az 6 ay olmasına dikkat ediniz  

 Vize başvuru formları Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanmış olup eksiksiz olarak - okunaklı ve büyük harflerle doldurulmalı; mutlaka pasaport sahibi tarafından imzalanmalıdır. 

 Münferit olarak Turistik vize  başvuruları  Konsolosluğa  şahsen yapılmaktadır.!!  

 Türkmenistan Başkonsolosluğu tüm vize müracaatlarını Pazartesi,  Çarşamba, ve Cuma günleri  10.00 - 12.30 saatleri arasında kabul etmekte ve başvurular maksimum 7 günde  sonuçlanmaktadır. Konsolosluk  salı ve perşembe  günleri işlem yapmamaktadır. Türkmenistan Başkonsolosluğunda Expres vize uygulaması yoktur.              
 Türkmenistan  vizesi almak için  yapılması  gereken işlemler; 
 
 Ticari  vize alarak Türkmenistan'a  seyahat  etmek  isteyen yolcular  için  mutlaka  Türkmenistan'da kendilerini  davet  edecek olan  kişi yada şirketlerden  davetiye   gelmesi gerekmektedir. 2 türlü   Davetiye  kabul edilmektedir.

 Türkmenistan 'daki  Ticaret  Odasından  Onaylı  ve ORJİNAL  olabilir.

 Davet eden  Şirket  Antetli kağıdına  yazılan  Kaşeli--İmzalı  orjinal davetiye de  kabul   edilmektedir.

Türkmenistan konum olarak Orta Asyada, Hazar Denizin doğusundadır. Orta  Asya ülkelerinden olan Türkmenistan güneyden İran, batıdan Hazar denizi, kuzeyden Kazakistan, kuzeydoğudan Özbekistan, güneydoğudan Afganistan'la çevrilidir. En yüksek yerleri Kugintau Dağı (3319 m.) ve Kopet Dağı (2942 m.)'dır. Hazar Denizi'nin hemen yanıbaşında yer alan ve tuz yönünden zengin olan Karaboğaz Gölü, Türkmenistan toprakları içinde yer alır. Türkmenistan akarsu yönünden fakirdir. Atrek ırmağının bir bölümü Türkmenistan'ın içinde yer almaktadır. Tecen ve Murgap adlı akarsuları Karakum çölü içinde kaybolmaktadır. Amu Derya ırmağının çok az bir kısmı Türkmenistan sınırları içinde yer alır. Bunun dışında önemli bir akarsuyu yoktur. Ancak su ihtiyacının karşılanması için 900 km uzunluğundaki Karakum kanalı yapılmıştır. Bu kanal güneydedir. Topraklarının beşte dördünü Karakum çölü kaplamaktadır. Güney kısmında Kopet dağ kütlesi ve yaylalar yer alır. Topraklarının % 3.5'i tarım alanı, % 17'si otlak, kalanı ya kısmen otlak olarak kullanılabilen çöl veya tamamen çöldür. Türkmenistan'a kurak ve sıcak bir iklim hakimdir. Yaz aylarında sıcaklık bazen 50 dereceye kadar çıkar. Kış aylarında ise bazen -25 dereceye kadar düştüğü olur.

Şehirler

• Aşkabat
• Daşoğuz
• Kaka
• Köneürgenç
• Mary
• Bayramaly
• Tejen
• Türkmenabat
• Türkmenbaşı
• Gumdag
• Hazar

Çeleken

• Seydi
• Begdaş
• Saragıs

Etnik Yapı

Yerli halk olan Türkmenler   nüfusun %98'ini oluştururlar. Dilleri Azeri Türkçesine ve  Türkiye Türkçesine çok benzer. %2'si Rus ve diğer etnik unsurlar oluşturuyor. Rusların sayısı 100.000 'in altındadır. 

Tarihi

Türkmenler, altıncı yüzyıldan itibaren Göktürklerin idaresinde toplanan Türk kabilelerinden bir kısmı gibi kendi aralarında birlik kurarak Tula-Selenga ırmakları bölgesinde Dokuz-Oğuz kağanlığını meydana getirdiler. Göktürk kağanlığının; Kutluğ tarafından 682'de ikinci defa kurulmasından sonra Göktürkler hakimiyetlerini kabul etmeyen Türkmenler üzerine yürüdüler. Tula Irmağı kıyısında yapılan savaşta Türkmenler yenildiler. Fakat, Göktürklerin hakimiyetini kabul etmediler. İlteriş Kağan, Türkmenler üzerine birçok sefer daha düzenledi ve Baz Kağanı öldürdü. Türkmenlerin merkezi Ötüken ve çevresini ele geçirdi. Bu yenilgi karşısında İlteriş Kağan'ın hakimiyetini kabul etmek mecburiyetinde kalan Türkmenler, Göktürklerin Kırgız Seferine katıldılar. Daha sonra Göktürklere isyan eden Türkmenler birçok savaşta mağlup olunca Çin taraflarına göç ettiler. Bir müddet sonra yurtlarına döndüler. Uygurlara yardım ederek Göktürklerin yıkılmasını sağladılar. Türkmenler, Uygur Devletinin dayandığı başlıca boylardan biri oldu. Fakat zaman zaman Uygurlara karşı da isyan etmekten geri durmadılar. Uygurların yıkılmasından sonra batıya göç ederek Sir Derya (Seyhun) kıyılarına ve onun kuzeyindeki bozkırlara yerleştiler. 

Türkmenler onuncu asırdan itibaren göçebe hayatı yanında yerleşik bir hayat sürmeye de başladılar. Bu asrın başlarında Oğuzlar, Maveraünnehr çevresine yerleşip Yabgu denilen hükümdarların idare ettiği bir devlet kurdular. Türkmenlerin bu sırada başşehirleri Sir Derya kıyısındaki Yeni Kent idi. Yabgu Devleti zamanında Türkmenler Üçok ve Bozok diye ikiye ayrıldılar. 

Onuncu asrın sonlarında İslam dinini kabul ederek iyice güçlenen Türkmenler, komşuları Peçenekler ve Hazarlarla savaşarak onları yendiler. İslam dinini kabul eden ve Selçuklu hakimiyetine giren Türkmenler, Oğuz Yabgu Devleti hükümdarının kendilerine kötülük yapacağından çekinerek, İslam diyarı olan Horasan'a göç ettiler. Maveraünnehr'de kalan diğer Türkmen boyları da Kıpçakların hücum ve baskıları neticesinde dağıldılar ve Türkmen Devleti yıkılmış oldu. Yerlerinde kalan Oğuzlar ise Karacuk Dağları bölgesinde, Mankışlak'ta ve Sir Derya Nehri kıyılarında yerleştiler. Daha sonra Karahıtayların ve Karlukların baskısı neticesinde Selçuklulara tabi oldular. 

Türkmenlerin birçoğu Selçuklular devrinde yerleşik hayata geçtiler. On birinci yüzyılın ikinci yarısından itibaren akın akın İran, Irak, Anadolu ve Suriye'ye doğru yayıldılar. Gittikleri yerlerde doğruluğun, adaletin, ilmin ve medeniyetin müdafiliğini yaptılar. İnsanlara hizmet etmek, ilmin ve medeniyetin yayılmasını sağlamak için pek çok cami, medrese, kervansaray, hamam ve köprüler yaptırdılar. 

Mankışlak ve Sir Derya Nehri kıyılarında kalan Türkmenler o havalinin askeri istila yolları üzerinde olmamasından, on yedinci asrın ortalarına kadar daha rahat ve müstakil bir hayat yaşadılar. Fakat 1639 ve 1700 yıllarında, bilhassa Kazaklara indirdikleri darbeyle Orta Asya'nın Rus istilasına açılmasına sebep olan Moğol asıllı Kalmukların hücumlarına uğradılar. Mankışlak bölgesinde yaşayan o devir Türkmen boylarının en büyüğü ve kuvvetlisi olan Teke Türkmenleri Kopet Dağı bölgesine çekildiler. Orada diğer Türkmen boylarıyla birleşerek kuvvetlendiler. Bu Türkmen boyları Türkmen-Özbek işbirliğinin ayakta tuttuğu Hive Hanlığına vergiyle bağlandılar. İranda hakimiyeti eline geçiren Afşar Türkmen beylerinden Nadir Şahın Orta Asya hanlıklarını işgal ettiği devrelerde de onun hakimiyetini kabul ettiler. 

Nadir Şahtan sonra bir müddet İran ve Hive Hanlığının baskı ve hücumlarına maruz kalan Türkmenler, 1835'ten itibaren Merv bölgesine doğru yayılmaya başladılar. Daha sonra İran ve Hive Hanlıkları tekrar Türkmenlere saldırılara başladılar. Türkmenler 1855'te Hive ordusunu ağır bir mağlubiyete uğratarak, Hive Hanlığı saldırılarından kurtuldular. Ancak, Türkmenistan üzerinde hak iddia eden İran saldırıları onları zor durumda bıraktı. Sulh isteyen Türkmenler karşısında, savaşı kazanacağından emin olan Hasan Mirzan, 30.000 kişilik ordu 33 top ile Türkmen topraklarında ilerlemeye başladı. Bu sırada Türkmenlerin başında bulunan Hurşid Han, diğer Türkmen boylarından yardım istedi ve zaman kazanmak için Karakum Çölüne çekildi. Kuvvetlerini bir araya toplayıp, ikmal yollarını kesen Hurşid Han, İran ordusunu büyük bir mağlubiyete uğrattı. Böylece Türkmenler tam manasıyla istiklallerini kazandılar. Halkının refahı için çalışan Hurşid Han, kurduğu barajlar ve açtırdığı kanallarla Türkmen topraklarını münbit bir hale getirdi. 

Ağır mağlubiyetin ardından bir müddet Türkmen topraklarına saldırmayan İran, daha sonraki saldırılarda da başarı elde edemedi. Rusların Orta Asya'ya doğru istilalarını hızlandırdıkları devirde, İranlıların yaptıkları hücumlar Türkmenlere oldukça büyük zarar verdi. 

Türkmenlerle Ruslar arasındaki ilk münasebet on dokuzuncu asrın ilk yarısında, Rusların İranlılara karşı kazandıkları başarılar sonunda Hazar Denizindeki Aşura'da bir üs kurmalarından sonra (1846) başlamıştır. Ruslar 1859'da Hazar'ın doğu sahillerinde bir kale kurduktan sonra, Türkmenlere karşı askeri seferler düzenleyerek, pekçok Türkmen yerleşme merkezini tahrip ettiler. Osmanlı-Rus (1877/1878) Harbi üzerine Türkmenler üzerine gönderilen Rus birlikleri Kafkasya'ya çekildi. Osmanlı ordusunun mağlubiyeti, Türkmenler üzerinde çok kötü tesir yaptı. Bazı devlet ileri gelenleri Ruslara teslim olmayı teklif ettiler. Yapılan toplantılar neticesinde Türkmen ileri gelenleri kanlarının son damlasına kadar Ruslarla savaşma kararı aldılar. Ruslar Türkmenistan'ı ele geçirmek için büyük harekat başlattılar. Birçok kaleyi ele geçiren Rus birlikleri Göktepe'de ağır bir mağlubiyete uğradılar. Göktepe'deki bu Türkmen başarısı Rusların o ana kadar Orta-Asya'daki yenilmezlik vasıflarını yıktı. 

Ruslar, 1881'de Göztepe'yi ele geçirmek üzere takviye birlik alarak saldırdılar. Uzun süren savaşlar neticesinde Göktepe Rusların eline geçti. Rus kumandanı Skobelev, yayınladığı bir bildiriyle, Türkmenlerden Rus çarının hakimiyetini kabul etmelerini istemişse de bunun cevapsız kalması üzerine, harekata devam ederek Aşkabad'a kadar olan Türkmen topraklarını işgal etti. Ruslar, Aşkabad'dan sonraki ilerlemelerini İngilizlerin baskıları ile durdurdular. 

Türkmenistan'daki Rus idaresi ve sömürüsü işgal ettikleri diğer Türk memleketlerinden farklı olmayıp, yalnız daha sıkı bir şekilde denetimleri altında tutmak olmuştur. Toprakların verimli kısımları Türkmenlerin ellerinden alındı. Yirminci asrın başlarında diğer Türk memleketlerinde olduğu gibi Türkmenistan'da da fikri ve siyasi bir uyanış başladı. 1916'da Rus yönetimine karşı başlayan ayaklanmaya Türkmenler etkili bir şekilde katıldılar. 

1917 Rus Devrimini takip eden iç savaş neticesinde, savaşı kazanan bolşevikler, bütün Türk illerindeki kurtuluş hareketlerini önledikten sonra Türkmenistan'daki milli ayaklanmayı da bastırdılar. Aşkabad'ın temmuz 1919'da, Krosnovodsk'un da Şubat 1920'de düşmesinin ardından bölgede bolşevikler yönetimi ele geçirdi. 

1924'e kadar Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ismiyle anılan Türkistan, 1924'te yapılan idari değişiklikle Sovyetler Birliğini meydana getiren 15 Cumhuriyetten biri haline getirildi. 

Sovyetler Birliğinde başlayan reformlar, Türkmenistan'da da köklü değişikliklere sebep oldu. Ülke yeni bir siyasi ve ekonomik döneme girdi. Türkmenistan, 22 Ekim1991'de bağımsızlığını ilan etti. Aynı sene Bağımsız Devletler Topluluğuna katıldı. 

Fiziki Yapı

Türkmenistan topraklarının beşte dördünü Karakum Çölü kaplar. Güneyinde yer alan Kugitang ve Kopet dağları, Pamir, Altay sıradağlarının kollarıdır. Kopet Dağları İran'la olan tabii sınırı da çizer. Ülkenin kuzey doğusunda Küçük (772 m), Büyük Balkan (1880 m) ve Krasnovods (308 m) yaylaları, bulunur. Kugitang Dağlarının en yüksek noktası 3319 metredir. 

Ülke coğrafi yapısından anlaşıldığı gibi akarsu yönünden fakirdir. Belli başlı akarsuları Hazar Denizine dökülen Atrek, Karakum Çölünde kaybolan Tecen ile Murgap ve ülkenin kuzey doğusundan bir bölümü geçen Amu Derya'dır. Sulama gayesiyle Cumhuriyette birçok kanal ve gölet inşa edilmiştir. Karakum Çölü boyunca uzanan ve dünyanın en büyük sulama ve taşımacılık kanalı olan Karakum Kanalının yapımı 1950'li senelerden beri devam etmektedir. Günümüzde(1994) 900 km'si, tamamlanan kanalın önümüzdeki yıllarda bitirilmesi planlanmıştır. Kanalın bitmiş hali 1400 km olacaktır. 

Dünyanın en büyük gölü olan Hazar Denizinin bir bölümü Türkmenistan sınırları içinde kalır.

İklim

Türkmenistan'da sert bir kara iklimi hakimdir. Sıcaklık gün ve sene içinde büyük farklılıklar gösterir. Yazın nadir olarak 35°C'nin altına düşen sıcaklık, Karakum Çölünde gölgede 50°C'ye kadar yükselir. Kışın sıcaklık bazı bölgelerde -33°C'ye kadar düşer. Türkmenistan çok az yağış alır. İlkbaharda görülen yağışlarda kuzeybatı 80 mm, çöle yakın bölgeler 100-150 mm, güneybatıdaki yaylalar 200-300 mm yağış alır. Mevsim dönemlerinde ülke İran ve Afganistan yönünden esen kum fırtınalarına sahne olur.

Tabii Kaynaklar

Madenler: Türkmenistan yeraltı zenginlikleri bakımından oldukça zengindir. Çeleken yarımadasına Nebit Dağ, Kum Dağ ve Okarem'de petrol ve doğal gaz yatakları vardır. Ayrıca Karakum'da doğalgaz, Gavrdak'ta kükürt, kurşun, Kara Boğaz Gölünde kalium, madeni tuz çıkarılmaktadır. Bunların yanında İyod, brom yatakları da işletilmektedir. 

Bitki örtüsü ve hayvanlar; Türkmenistan topraklarının vahalar, vadi ve platolar dışında kalan kısmının tabii bitki örtüsü çöl bitkileridir. Kopet Dağları arasında kalan vadilerde badem, incir, ceviz, nehir kıyılarında ise kara kavak, söğüt ve kamış yetiştirilir. Türkmenistan'da en sık rastlanan yabani hayvanlar tilki, yaban kedisi, Karakum ceylanı, dağ koyunu ve keçisi, çita, vaşak ve oklu kirpidir. Sürüler halinde göç eden su kuşları kışın Hazar Denizinin doğu kıyılarında konaklar. Hazar Denizinde başta havyarıyla meşhur mersinbalığı olmak üzere çeşitli balık türleri yaşar.

Nüfus ve Sosyal Hayat

3.714.000 nüfusa sahip Türkmenistan'da nüfus artışı % 2,7'dir. Nüfusun % 72'sini Türkmenler, % 9,5'unu Ruslar, % 2,5'unu Kazaklar, % 9'unu Özbekler, % 7'sini diğer milletler meydana getirir. 

Türkmenistan'da Aşkabat, Krasnovodski (Kızılsu), Mari (Merv), Taşağuz Cercoz olmak üzere beş eyalet bunlara bağlı olarak 21 mahalle, 14 şehir vardır. 

Türkmenistan'da eğitime, nüfusa oranla çok önem verilmektedir. 1925'te kabul edilen Türkmen Yomut dili edebi dil olarak kullanılmaktadır. Okuma-yazma oranı % 99'dur. Ülkede 9 üniversite ve İlimler Akademisine bağlı 56 enstitü vardır. Eğitim 7-17 yaş arası mecburi ve parasızdır. 

Türkmenler sünni olup Hanefi mezhebindendir. Sovyet yönetimi 1928'de Türkmenler arasında İslamiyeti tamamen kaldırtmak gayesiyle din aleyhtarı büyük bir kampanya başlatmışlardır. Bu, Orta Asya'da yürütülen en sert İslam aleyhtarı kampanya idi ve 1941 senesine kadar sürmüştü. İkinci Dünya savaşı sırasında kampanya durdurulmuşsa da 1948'de yeniden başlatıldı ve son yıllara kadar devam ettirildi. Neticede resmi dini makamlar zayıfladı. Fakat gayri resmi İslami hareketler güç kazandı. 1948'den bu yana basılan din aleyhtarı kitapların çoğu tasavvufa yönelikti.

Siyasi Hayat

Türkmenistan'ın idari yapısı Başkanlık sistemine dayanmaktadır. Cumhurbaşkanlığına bağlı Bakanlar Kurulu bulunmaktadır. Çok partili sistem vardır. Meclis 50 üyeden meydana gelir. Milletvekili seçimleri beş senede bir yapılır.

Ekonomi

Türkmenistan ekonomisi tarıma dayanır. Tarımda pamukçuluk mühim yer tutar. Ayrıca kavun, karpuz yetiştirilir ve üzüm bağları bulunmaktadır. Mungap, Tecen ve Kopet Dağı eteklerinde pamuk, Çarcuy'da kavun-karpuz yetiştirilmekte olup Aşkabad, Göktepe ve Merv'de üzüm bağları vardır. Bunların dışında bir miktar buğday, arpa, mısır ve tütün de yetiştirilmektedir. Ekonomide hayvancılık önemli yer tutar. En çok Karakul koyunları beslenir. Koyunu büyükbaş hayvan ve tavuk takip eder. 

Türkmenistan'da tekstil sanayii önemli ölçüde gelişmiştir. Aşkabad Merv, Çarcuy, Taşağuz ve Saya'da tekstil fabrikaları vardır. Bu fabrikalarda başta pamuk olmak üzere yün ve ipekli kumaşlar dokunur. Gıda sanayiine ait fabrikalar Bayram Ali, Taşağuz, Aşkabad ve Krasnovodsk'ta toplanmıştır. Ayrıca ufak makina inşa ve elektroteknik sanayi bulunmakta olup, bunlarda Aşkabad, Çarcuy ve Krasnovodsk gibi önemli şehirlerde kurulmuştur. Kimya sanayiine ait fabrikalar ise Çeleken, Bekdaş, Çaray'da faaliyet göstermektedir. 

Maden yününden zengin olan Türkmenistan'da çıkarılan petrol borularla nakledildiği Krasnovodsk rafinerisinde işlenmektedir. Bayram Ali ve Darvasa'da çıkarılan doğal gaz Buhara ve Urala sevkedilir. Petrolün dışında kükürt, kurşun, kalsiyum madeni, tuz, iyod, krom, cıva gibi madenler çıkarılarak işlenmektedir. Madenlerin tarıma elverişli olmayan bozkır ve çöl gibi bölgelerde bulunması, bu bölgelerin nüfusunun artmasına sebep olmuştur. 

Türkmenistan'da ayrıca halıcılık çok gelişmiştir. Türkmen halıları dünyaca meşhurdur. Türkmenistan ile Türkiye arasında tıp, sağlık, telekominikasyon, ekonomi, ticari ve turizm alanlarında ön görüşmeler neticesinde çeşitli anlaşmalar yapılmıştır.

Türkmenistan'ın Ekonomisi

Ülke Ekonomisi:

Kaynak: Economist Intelligence Unit, Dünya Bankası, Ekonomi Bakanlığı

Başlıca ticaret ortakları : Çin, Rusya, İran, Türkiye
Başlıca ihracat kalemleri : Doğalgaz, petrol yağları, pamuk, altın, ham petrol, mineral, tekstil ürünleri
Başlıca ithalat kalemleri : Demir ve çelik ürünleri, inşaat malzemeleri ve motorlu araçları, altın, petrol yağları

İkili Ticari ve Ekonomik İlişkiler:

Kaynak: TÜİK                                                                                                         (milyon Dolar)

Başlıca İhraç Ürünlerimiz : Pamuk/tekstil ürünleri, enerji, kimya ve tarım ürünleri.
Başlıca İthal Ürünlerimiz : İşlenmiş metal, beyaz eşya, elektronik ürünleri, gıda, tekstil sanayi ürünleri, işlenmiş gıda ürünleri, inşaat malzemeleri, ulaştırma araçları ve ilaçlar.

3 Haziran 2014 tarihinde Ankara'da Ekonomik İşbirliğine Dair Hükümetlerarası Türk-Türkmen Komisyonu (HEK) 5. Dönem Toplantısı gerçekleştirilmiştir.

Türkiye - Azerbaycan - Türkmenistan Dışişleri Bakanları III. Üçlü Toplantısı 28 Ağustos 2015 tarihinde Antalya’da gerçekleştirilmiştir.

Türkmenistan 28 Ağustos - 6 Eylül 2015 tarihlerinde gerçekleştirilen 84. İzmir Uluslararası Fuarı’nın partner ülkesidir.

Afganistan – Türkmenistan – Azerbaycan – Gürcistan - Türkiye Transit Taşımacılık Koridoru (Lapis Lazuli): Lapis Lazuli projesi ile, Afganistan-Türkmenistan-Hazar Denizi-Azerbaycan-Gürcistan arasında Karadeniz’deki limanlar kullanılarak veya Bakü-Tiflis-Kars demiryolu üzerinden Boğaz Köprüleri ve Marmaray aracılığıyla Avrupa’ya kadar uzanan bir transit koridoru oluşturulması hedeflenmektedir.

Türkmenistan'da faaliyet gösteren müteahhitlik firmalarımız 2012 yılında 4,9 milyar Dolar, 2013 yılında ise 10,6 milyar Dolar değerinde proje üstlenmişlerdir.

Türkmenistan'da bugüne kadar Türk müteahhitlik firmalarınca üstlenilen proje sayısı 1400’ün üzerinde olup, toplam proje tutarı 47 milyar Dolardır.

600’den fazla Türk şirketinin kayıtlı olduğu Türkmenistan’da başta müteahhitlik hizmetleri olmak üzere, enerji, tekstil, altyapı gibi alanlarda firmalarımızca muhtelif projeler gerçekleştirilmektedir.

Türkmenistan’daki toplam Türk yatırımı 413 milyon Dolardır. Ülkemizde 210 adet Türkmen sermayesine sahip şirket faaliyet göstermektedir.

Türkiye’nin, 2004 yılından bugüne kadar Türkmenistan’a yapmış olduğu ikili resmi kalkınma yardımlarının toplam tutarı ise yaklaşık 166 milyon Dolardır.

2013 yılında ülkemize gelen Türkmen ziyaretçi sayısı 150 bin civarındayken 2014 yılında bu sayı %20’lik bir artışla 180 bine yükselmiştir. Aynı dönemde 50 binden fazla vatandaşımız da Türkmenistan’ı ziyaret etmiştir.

TÜRKMENİSTANIN TÜRKİYE İLE TİCARETİ

Genel Durum

Türkiye ile Türkmenistan arasındaki ticari ilişkiler, özellikle müteahhitlik alanında 2008 yılında rekor seviyelere ulaşan taahhütlerle birlikte hızlı bir artış ivmesi kazanmıştır. İnşaat alanında büyük oranda Türk menşeli malzemelerin kullanılması, Türkiye’den yapılan ihracatı artırmıştır. Bununla birlikte, piyasada Türk mallarının kalitesi nedeniyle artan talebe bağlı olarak giyim ve gıda sektöründe mal hareketleri de artmıştır. Ayrıca, bavul ticareti olarak da adlandırılan yolcu beraberi ticarette de büyük bir yoğunluk gözlemlenmektedir.

Türkiye - Türkmenistan Dış Ticaret Göstergeleri (milyon ABD Doları)

Kaynak: TÜİK

*:8 aylık veriler

Son yıllara baktığımızda Türkmenistan ile ticaretimizde 2007 yılı haricinde ticaret açığı söz konusu değildir. İki ülke arasında 2005 yılından beri artış gösteren ticaret hacmi 2012 yılında yaşanan %5,4 azalma ile istikrarını yitirmiş olsa da 2014 yılında 2,9 milyar dolarla zirveye ulaşmıştır.

İki Ülke Arasında Ticaretin Altyapısını Düzenleyen Anlaşma ve Protokoller

Türkiye Cumhuriyeti ile Türkmenistan Cumhuriyeti arasında 1991 yılından itibaren ekonomik, kültürel, bilimsel ve eğitsel alanda pek çok protokol ve anlaşma imzalanmıştır. Türkiye ile Türkmenistan arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin çerçevesini oluşturan ve bu ilişkilere yasal altyapı oluşturan temel anlaşmalar imzalanmıştır.

Türkiye’nin Türkmenistan’a İhracatında Başlıca Ürünler (Milyon Dolar)

Kaynak: ITC Trademap

Türkiye’nin Türkmenistan’dan İthalatında Başlıca Ürünler (Milyon Dolar)

Kaynak: ITC Trademap

Türkiye-Türkmenistan Yatırım İlişkileri

Türkmenistan’da halen uygulanan yabancı sermaye mevzuatının yeterli olmaması, yapılan yatırımın güvence altında bulunmaması, işyerlerine ani baskın şeklindeki vergi denetimlerinin yapılması ve bu süreçte iş yerlerinin kapatılması, ülkeye girişte uygulanan vize prosedürünün işyeri sahiplerinin seyahatlerini engellemesi, önceki yıllarda yapılan kimi yatırımların kamulaştırılması gibi işlemler Türkmenistan’da doğrudan yabancı yatırımları engellemektedir.

İki Ülke Arasında Ticarette Karşılaşılan Sorunlar

Türkmenistan’da faaliyet gösteren Türk firmalarının en önemli sorunu vizelerde ve çalışma izinlerinde karşılaştıkları güçlüklerdir.

Türkmenistan’da faaliyet gösteren iş adamlarının veya çalışanların hukuki bir sorunla karşılaşmaları halinde yeterli hukuki mevzuat ve mahkeme süreci olmaması nedeniyle kararlar tek taraflı alınabilmektedir.

Bankacılık sisteminin yetersizliği, burada oluşan tasarrufların değerlendirilmesini güçleştirmektedir.

İhracat ve ithalatta nakliyeye ödenen ücret, malın maliyetini önemli ölçüde artırmaktadır.

Bazı firmalarımızca alıcı firmayla yaptıkları kontratların Türkmenistan gümrüklerinde uzun süren denetim mekanizmasına takılması ve Türkmenistan’a para transferlerinin denetim sıkılığı ve sürecinden kaynaklanan nedenlerle işlemlerde gecikmeler yaşandığını hususu gündeme getirilmektedir.

Türkmenistan’daki müteahhit firmalarımızın hak edişleri, çoğu zaman çeşitli nedenler ileri sürülerek ertelenmekte, hak edişlerini zamanında alamayan firmalarımız kendi ödemelerini geciktirmekte veya malzeme temininde zorlukla karşılaşmaktadırlar. Ayrıca, Türkmenistan’dan temin edilmesi zorunlu olan malların teslim alınmasında zaman zaman gecikmeler olmaktadır. Her iki durumda da gecikmelerin daha sonra sözleşme sürelerine eklenmemesi sıkıntı yaratmaktadır.

Müteahhitlik firmalarımızın döviz transferini daha önce olduğu gibi bankaların kendi muhabir hesaplarından yapabilmeleri olanağının sağlanması, bu mümkün değilse Türkmenistan Merkez Bankası’nın Türkiye’de bir devlet bankası ile muhabirlik anlaşması yapması müteahhitlerimizin karşılaştığı önemli bir sorunu çözecektir.

Ulaşım

Ulaşım belli başlı yerleşim noktası arasında yapılmaktadır. Çarlık döneminde yapılmış olan Krasnovodsk-Çarcuy arasındaki Kafkas ötesi demiryolu ve Merv-Kuşka, Çarcuy-Kungnk ve Karşı-Termes arasındaki demiryollarının uzunluğu 2120 kilometredir. Ayrıca 8700 km'lik bir şose bağlantısı olup, bunların dışında ulaşım nehirlerde ve bilhassa Türkmen kanalında yapılır.

Türkmenistan'a Seyahat Edecek Türk Vatandaşlarının Dikkatine

Umuma mahsus pasaport hamili vatandaşlarımız, Türkmenistan’a seyahatlerinde vizeye tabidir.

Vizeler, Türkmenistan’ın Devlet Göçmenler Dairesi (DGD) tarafından tanzim edilen resmi davetiyenin ibraz edilmesiyle, Türkmenistan’ın Dış Temsilciliklerinde veya sınır kapılarında alınabilmektedir. Sözkonusu davetiyenin düzenlenmesi için, Türkmenistan’da resmi veya özel kişi / kuruluşlar tarafından Türkmenistan’a seyahat edecek kişi hakkında DGD’ye başvuruda bulunulması gerekmektedir. Davetiye için işlem süresi 10-15 iş günü sürebilmektedir.

Vizeyi Türkmenistan’ın sınır kapılarında almayı planlayan vatandaşlarımızın, davetiyenin aslını ibraz etmeleri gerekmektedir. Davetiyenin seyahat öncesinde ilgili sınır kapılarına bırakılması mümkün olup, bu durumda seyahat eden kişinin davetiyenin bir örneğini mutlaka yanında bulundurması önem arzetmektedir.

Türkmenistan vizelerinin, ülkenin tüm bölgelerine seyahat imkânını (özellikle sınır bölgelerine ve Daşoğuz Vilayetine) tanımadığı gözönünde bulundurulmalıdır. Vatandaşlarımızın sözkonusu bölgelere gitmek istemeleri halinde, davetiye başvurusu sırasında, bu yöndeki taleplerinin de DGD’ye bildirilmesi gerekmektedir.

Türkmenistan’ın sınır kapılarında geliş ve gidişte vize ücretinin haricinde bir işlem ücreti talep edilmektedir. Havalimanında, gelişte yaklaşık 12 ABD Doları, gidişte de Türkmen Hava Yolları kullanılmamakta ise 25 ABD Doları alınmaktadır.

Vatandaşlarımızın Türkmenistan’daki kalış sürelerinin 3 iş gününü geçmesi halinde, Türkmenistan’a girişten sonra 3 iş günü içerisinde bulundukları şehrin/köyün bağlı olduğu DGD’ye kayıt yaptırılması gerekmektedir. Kayıt yapılan vilayetin dışına seyahat edilmesi durumunda da, DGD’ye bildirimde bulunulması gerekmektedir. Bu bağlamda Türkmenistan’da, özellikle havayolu ile gerçekleştirilen yurtiçi seyahatlerde de pasaport kontrollerinin bulunduğu gözönünde tutulmalıdır. Aynı şekilde Türkmenistan’dan ayrılıştan önce, DGD’ye başvurarak gidiş bildiriminde bulunulması istenmektedir. Bu bildirim, davet eden kişi veya kurum tarafından seyahat sonrası da yapılabilmektedir.

Türkmenistan’a seyahatlerde yukarıda belirtilen kurallara uyulmaması halinde, Türkmenistan’dan çıkışta sınırdışı veya para cezası uygulanabilmekte, Türkmenistan’a giriş yasağı konabilmektedir. Vatandaşlarımızın bu nedenle Türkmen makamları nezdinde gerekli işlemleri eksiksiz gerçekleştirmeleri önem arzetmektedir.

Türkmenistan’da ikamet tezkereleri verilmemekte, 3-6 ay süreli çok girişli vizeler oturma izni yerine geçmektedir. Vize işlemleri uzun sürebildiğinden, vatandaşlarımızın vizelerini yineleme işlemlerini vakitlice başlatmaları tavsiye edilir.

Hizmet, Hususi ve Diplomatik pasaport hamili vatandaşlarımız vizeden muaf olmakla birlikte, özel amaçlı seyahatlerinden önce, Türkmenistan’da ziyaret edecekleri kişi veya kurumlar tarafından, DGD’ye bildirim amaçlı başvuruda bulunulması ve davetiye temin edilmesi gerekmektedir. Resmi amaçlı seyahatlerde ise, diplomatik kanallardan Türkmen makamlarına geliş bildiriminde bulunulmaktadır.

TIR şoförlerine Türkmenistan makamları, Türkmenistan’da mukim bir şirketin başvurusu üzerine 6 ay geçerli, müteaddit girişli, 15 gün ikamet süreli vize vermektedir. Şoförlerimizin Türkmenistan’da kalış süreleri 5 günü aşması durumunda geliş sonrası 5 gün içerisinde DGD’ye kayıt yaptırılması gerekmektedir.

Türkmenistan’ın 2008 tarihli yeni Anayasası uyarınca bir Türkmen vatandaşının ikinci bir vatandaşlığa sahip olması yasaklanmış, ikinci vatandaşlığa da sahip Türkmen vatandaşlarının, tek bir vatandaşlığı tercih etmeleri zorunluluğu getirilmiştir. Türkmenistan sınırları içerisinde ve ülkeye giriş çıkışlarda Türkmen vatandaşları, sözkonusu uygulama esaslarına tabidir. Çifte vatandaşlığa sahip kişilerin, Türkmenistan’a seyahat etmeden önce, T. C. Dışişleri Bakanlığından veya T.C. Aşkabat Büyükelçiliğinden bilgi almalarında fayda bulunmaktadır.

Türkmenistandaki Başkonsolosluklar

T.C. AŞKABAT  BÜYÜKELÇİLİĞİ

Telefon:             +93 (12) 94 00 95, 94 00 80, 37 91 00, 37 91 15 

Faks:                  + 993 (12) 94 19 15, Konsolosluk +993 (12) 94 01 18

e-Posta:             embassy.ashgabat@mfa.gov.tr

Adres:               Şewçenko Köçesi 9, Aşkabat-Türkmenistan

Askeri Ataşelik

Telefon:               + 993 (12) 94 08 37

Faks:                    + 993 (12) 94 22 35

e-Posta:             asat.askabat@tsk.tr / asat.askabat.yrd@tsk.tr

Adres:                 Şewçenko köçesi 9, Aşkabat-Türkmenistan

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği

Telefon:               + 993 (12) 94 23 26

Adres:                 Şewçenko köçesi 9, Aşkabat-Türkmenistan

Din Hizmetleri Müşavirliği

Telefon:               + 993 (12) 27 35 67

Faks:                   + 993 (12) 27 36 75

e-Posta:               askabatmusavirlik@diyanet.gov.tr

Adres:                 Şewçenko köçesi 41 A, Aşkabat-Türkmenistan

Eğitim Müşavirliği

Telefon:               + 993 (12) 27 37 52

Faks:                   + 993 (12) 27 37 31

e-Posta:               turkmenistan.egt.mus@meb.gov.tr

Adres:                 Şewçenko köçesi 41 A, Aşkabat-Türkmenistan

Ekonomi Müşavirliği

Telefon:               + 993 (12) 27 65 31

Faks:                    + 993 (12) 27 65 31

E-Posta:            hmaskabat@hazine.gov.tr

Adres:                 Şewçenko köçesi 41 A, Aşkabat-Türkmenistan

Kültür ve Tanıtma Müşavirliği

Telefon:               + 993 (12) 27 35 27

Faks:                    + 993 (12) 27 35 32

E-Posta:            kultur_tanitma@yahoo.com

Adres:                 Şewçenko köçesi 41 A, Aşkabat-Türkmenistan

Maliye ve Gümrük Müşavirliği

Telefon:               + 993 (12) 94 00 95

Faks:                    + 993 (12) 94 19 15

Adres:                 Şewçenko köçesi 41 A, Aşkabat-Türkmenistan

Ticaret Müşavirliği

Telefon:               + 993 (12) 27 35 39

Faks:                    + 993 (12) 27 35 36

E-Posta:            askabat@ekonomi.gov.tr

Adres:                 Şewçenko köçesi 41 A, Aşkabat-Türkmenistan

Büyükelçinin Özgeçmişi

Kişisel Bilgiler: 1962, Karabük doğumlu, evli, iki çocuklu, eşinin adı Ahu, oğlunu Kadir Kubilay, kızının Berril Zeynep

Eğitim
- Ankara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Lisans  

Yabancı diller İngilizce

İş Deneyimi

17/08/1992-15/07/1993          KGSİ Konsolosluk Hukuk ve Sosyal İşler Genel Müdür Yardımcılığı - Aday Meslek Memuru

15/07/1993-15/09/1993          Askerlik Hizmeti

15/09/1993-30/10/1994          KGSİ Konsolosluk Hukuk ve Sosyal İşler Genel Müdür Yardımcılığı - Aday Meslek Memuru, Ataşe

30/10/1994-31/08/1996          Duşanbe Büyükelçiliği - Ataşe , Üçüncü Katip

31/08/1996-15/09/1999          Melburn Başkonsolosluğu - Muavin Konsolos

15/09/1999-28/09/2001          BÖZM Bakan Özel Müşavirliği - İkinci Katip

28/09/2001-01/12/2005          Londra Büyükelçiliği - İkinci Katip, Başkatip

01/12/2005-21/08/2007          ALGY-III Daire Başkanlığı - Başkatip, Şube Müdürü

21/08/2007-27/11/2009          Roma Büyükelçiliği – Müsteşar

27/11/2009-01/11/2012          Sao Paulo Başkonsolosluğu – Başkonsolos

01/11/2012-21/11/2012          ANGY-IV Daire Başkanlığı - Daire Başkanı

21/11/2012-25/11/2013          ALKY-III Daire Başkanlığı - Daire Başkanı

25/11/2013-31/07/2015          DAGY Doğu Avrupa Genel Müdür Yardımcılığı -Genel Müdür Yardımcısı, Elçi

01/08/2015-                           Türkmenistan Nezdinde T.C. Büyükelçisi olarak atanmıştır